Tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng lipid máu, béo phì, thừa cân đang là những căn bệnh càng phổ biến. 40% tổng số người chết ở Việt Nam là do bệnh tim mạch, hầu hết là tai biến mạch máu não hoặc thiếu máu cơ tim tăng huyết áp ở người trưởng thành đang có chiều hướng phát triển nhanh. Nguyên nhân là do chế độ ăn uống thiếu cân đối các vi chất, ít rau xanh và lười vận động.
Đây là kết quả nghiên cứu của PGS.TS Nguyễn Thị Lâm - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia trong đề tài khoa học “Thực trạng bệnh liên quan dinh dưỡng và giải pháp can thiệp”…
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh tim mạch đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn thế giới và chiếm nhiều nhất ở các nước đang phát triển. Mỗi năm, người chết do bệnh tim và đột quỵ nhiều hơn cả ung thư, lao, sốt rét và HIV cộng lại.
GS Phạm Gia Khải, nguyên Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam cho biết, tỷ lệ mắc bệnh tim mạch tại Việt Nam rất cao, có thể là cao nhất về bệnh suất và tử suất. Nó được ví như một sát thủ thầm lặng. Những người bị tăng huyết áp hoặc biến chứng từ tim mạch đại đa số không biết. Chết vì suy tim, loạn nhịp tim, tắc mạch vành... hết sức phổ biến. Những “sai lầm chết người” được nhận diện là:
Chế độ ăn dư thừa năng lượng
Ăn uống không hợp lý, dư thừa năng lượng sẽ góp phần gia tăng tổng mức cholesterol trong máu, đồng thời mang đến nguy cơ huyết áp cao và bệnh mạch vành. Nếu ở cấp độ béo phì, lượng cholesterol sẽ tăng vọt, huyết áp đặc biệt cao và kéo theo bệnh tiểu đường.
Trong nhiều trường hợp, chứng béo phì chịu trách nhiệm cho hầu hết các bệnh tật liên đới, trong đó đa phần là bệnh tim mạch. Có thể nói béo phì là một yếu tố nguy cơ mang đến nhiều yếu tố nguy cơ khác có thể gây ra căn bệnh này.
Nghiện thuốc lá
Hút thuốc lá ngoài việc làm tăng nguy cơ ung thư phổi, nó còn làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Theo kết quả nghiên cứu cho thấy, hút thuốc lá sẽ làm tăng nhịp tim, thắt chặt các động mạch lớn và làm cho nhịp tim bất thường, có thể dẫn đến loạn nhịp tim... khiến hoạt động của tim kém hiệu quả và trở nên khó khăn hơn. Việc hút thuốc cũng làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ ở những người đã có sẵn chứng huyết áp cao.
Ngoài nicotine, các hóa chất khác có trong khói thuốc như carbon monoxide cũng có hại cho tim. Những chất này dẫn đến tích tụ mảng bám trong động mạch, ảnh hưởng đến cholesterol và mức fibrinogen - một yếu tố làm đông máu, điều này khiến cho nguy cơ đông máu tăng và có thể dẫn đến đau tim.
Cuộc sống hàng ngày thiếu vận động điều độ
Những người lười vận động hoặc ít có cơ hội vận động thể chất sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn những người thường xuyên tập thể dục. Việc hoạt động và tập luyện sẽ đốt cháy calo, giúp kiểm soát mức cholesterol và bệnh tiểu đường, đồng thời có thể hạ huyết áp. Tập thể dục cũng tăng cường sự dẻo dai cho cơ tim và làm cho các động mạch linh hoạt hơn.
Chế độ ăn quá nhiều mỡ động vật chứa nhiều cholesterol
Cholesterol là một chất tương tự chất béo có sẵn trong máu. Gan sản xuất cholesterol để hình thành màng tế bào và tạo một số hormon nhất định. Ngoài lượng cholesterol này ra, cơ thể còn nhận thêm một lượng cholesterol bão hoà từ những thực phẩm được dung nạp. Những thực phẩm này đa phần có nguồn gốc động vật như thịt, trứng, phủ tạng động vật, mỡ động vật các sản phẩm từ sữa...
Các chất béo bão hòa làm gia tăng lượng cholesterol “xấu” (LDL), tạo ra những mảng bám trên thành động mạch và bắt đầu quá trình xơ vữa động mạch. Khi các mảng bám tích tụ trong các động mạch vành cung cấp máu cho tim, nguy cơ đau tim sẽ tăng cao.
Sử dụng thực phẩm an toàn để phòng chống
Vấn đề bệnh tim mạch sẽ nhẹ nhàng hơn và đơn giản hơn khi chúng ta biết chọn lựa thực phẩm nào có lợi cho sức khỏe tim mạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chúng ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa, kiểm soát rối loạn Lipid máu, cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng bằng chế độ ăn hợp lý, tránh thực phẩm có nhiều cholesterol, bổ sung nhiều trái cây, tăng rau xanh, gạo lật và uống nhiều nước, nên thường xuyên ăn cá hoặc bổ sung sản phẩm từ cá vào khẩu phần ăn và năng vận động. Ngoài ra, cần bổ sung các acid béo Omega 3, 6, 9 trong dầu cá tự nhiên vì dầu cá có tác dụng làm giảm Cholesterol, Triglycerid, phòng chứng huyết khối.
Nguyễn Thị Huệ ( Nguồn Sở y tế Hà Nội.org.vn)